Παρήγγειλαν… προϊόντα αξίας, τους ήρθε… τάπερ!

Η διαφήμιση ήταν πειστική. Καλαίσθητες εικόνες, μεγάλες εκπτώσεις, περιορισμένη διαθεσιμότητα και «θετικές κριτικές». Το προϊόν παρουσιαζότα...

Η διαφήμιση ήταν πειστική. Καλαίσθητες εικόνες, μεγάλες εκπτώσεις, περιορισμένη διαθεσιμότητα και «θετικές κριτικές». Το προϊόν παρουσιαζόταν ως ποιοτικό και υψηλής αξίας. Η παραγγελία ολοκληρώθηκε γρήγορα, συχνά με αντικαταβολή — την επιλογή που πολλοί καταναλωτές θεωρούν ασφαλή.

Λίγες ημέρες αργότερα, το δέμα που παραδόθηκε δεν είχε καμία σχέση με την παραγγελία. Αντί για το διαφημιζόμενο προϊόν, οι πολίτες παρέλαβαν φθηνά, ευτελή αντικείμενα, συχνά πλαστικά σκεύη, χωρίς καμία εμπορική αξία. Το αρχικό σοκ της εξαπάτησης ακολούθησε η απόγνωση: πώς παίρνει κανείς πίσω τα χρήματά του;

Καταγγελίες και απόγνωση στα δημοσιογραφικά γραφεία

Οι καταγγελίες έφτασαν στα δημοσιογραφικά γραφεία του ThraceNews, με πολίτες να περιγράφουν μια κοινή εμπειρία αδιεξόδου. Πρόκειται για περιπτώσεις ηλεκτρονικής απάτης, όπου καταναλωτές πλήρωσαν με αντικαταβολή προϊόντα που ουδέποτε ανταποκρίθηκαν σε όσα διαφημίζονταν.

Σύμφωνα με τις καταγγελίες, η εταιρεία courier που μεσολάβησε στην παράδοση αρνείται την επιστροφή της αντικαταβολής, υποστηρίζοντας ότι το ποσό έχει ήδη αποδοθεί και ότι οποιαδήποτε ενέργεια μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν εντολής της Αστυνομίας και της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

Έτσι, ο καταναλωτής βρίσκεται παγιδευμένος: έχει πληρώσει, έχει παραλάβει ένα προφανώς άσχετο ή ευτελές προϊόν, η εταιρεία πώλησης είναι συχνά άφαντη ή εδρεύει στο εξωτερικό και ο μεταφορέας δηλώνει αναρμόδιος να επιστρέψει χρήματα χωρίς επίσημη παρέμβαση των αρχών.

Η φωτογραφία απεικονίζει την προέλευση του πακέτου – απάτη. Ένα γυάλινο τάπερ αξίας…99 ευρώ!

Τι απαντούν οι εταιρείες courier

Στις απαντήσεις που λαμβάνουν οι πολίτες, οι εταιρείες ταχυμεταφορών τονίζουν ότι λειτουργούν αποκλειστικά ως μεταφορείς και όχι ως συμβαλλόμενοι στην εμπορική συναλλαγή. Η αντικαταβολή, όπως επισημαίνουν, εισπράττεται και αποδίδεται στον αποστολέα βάσει σύμβασης μεταφοράς.

Οι ίδιες απαντήσεις διευκρινίζουν ότι:

• το περιεχόμενο του δέματος δεν ελέγχεται,
• η ποιότητα ή η νομιμότητα του προϊόντος δεν αξιολογείται,
• και η επιστροφή χρημάτων δεν μπορεί να γίνει χωρίς εντολή αρμόδιας αρχής.

Με άλλα λόγια, ακόμη και όταν η απάτη είναι προφανής, η courier θεωρεί ότι έχει εκπληρώσει πλήρως τις υποχρεώσεις της.

Η αξία του εν λόγω προϊόντος δεν ξεπερνά τα 5 ευρώ!!!

Ο ρόλος της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος

Η Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος αντιμετωπίζει τέτοιες υποθέσεις ως περιπτώσεις ηλεκτρονικής απάτης, υπό την προϋπόθεση ότι αποδεικνύεται δόλος και παραπλάνηση.

Ωστόσο, η διαδικασία δεν είναι άμεση. Για να υπάρξει εντολή προς τρίτους — όπως οι εταιρείες courier — απαιτείται:

• επίσημη καταγγελία από το θύμα,
• συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων (διαφημίσεις, παραγγελία, πληρωμή, προϊόν),
• προκαταρκτική αξιολόγηση,
• και, σε πολλές περιπτώσεις, εισαγγελική παραγγελία.

Μέχρι να ολοκληρωθούν αυτά τα στάδια, δεν υφίσταται υποχρέωση επιστροφής της αντικαταβολής, ακόμη κι αν το προϊόν που παραδόθηκε είναι προφανώς διαφορετικό από το διαφημιζόμενο.

Όταν η αντικαταβολή δεν προστατεύει

Για χρόνια, η αντικαταβολή θεωρούνταν ασφαλής μέθοδος πληρωμής. Οι πρόσφατες υποθέσεις, όμως, δείχνουν ότι στην πράξη δεν προσφέρει μηχανισμό άμεσης προστασίας σε περιπτώσεις απάτης.

Σε αντίθεση με τις πληρωμές μέσω κάρτας, όπου υπάρχει δυνατότητα αναστολής ή αμφισβήτησης της συναλλαγής, η αντικαταβολή:

• αποδίδεται άμεσα,
• δεν «παγώνει»,
• και απαιτεί εξωτερική παρέμβαση για οποιαδήποτε αναστροφή.
• Το βάρος της διεκδίκησης μεταφέρεται εξ ολοκλήρου στο θύμα.

Νομική αποτίμηση: ευθύνες και κενά

Από νομικής άποψης, η εικόνα είναι αποκαλυπτική:

• Ο πωλητής φέρει τη βασική ευθύνη για την απάτη. Όταν όμως εδρεύει στο εξωτερικό ή είναι πρακτικά «φάντασμα», η ευθύνη αυτή παραμένει ανεφάρμοστη.
• Η εταιρεία courier δεν θεωρείται συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση πώλησης και, με το ισχύον πλαίσιο, δεν υποχρεούται να επιστρέψει χρήματα χωρίς εντολή αρχών.
• Οι πλατφόρμες διαφήμισης λειτουργούν ως διαμεσολαβητές προβολής. Ακόμη και όταν αφαιρούν παραπλανητικές διαφημίσεις, δεν προβλέπεται αποζημίωση των θυμάτων.

Το αποτέλεσμα είναι ένα θεσμικό κενό, όπου υπάρχει απάτη και οικονομική ζημία, αλλά δεν υπάρχει άμεσος μηχανισμός αποκατάστασης.

Το πραγματικό διακύβευμα

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα χρήματα που χάνονται. Αφορά την εμπιστοσύνη στο ηλεκτρονικό εμπόριο, την αίσθηση δικαιοσύνης και την ασφάλεια του πολίτη στην ψηφιακή καθημερινότητα.

Όσο οι απάτες παραμένουν χαμηλού ρίσκου για τους δράστες και υψηλού κόστους για τα θύματα, το φαινόμενο θα συνεχίζεται και θα εξελίσσεται.

Το ερώτημα δεν είναι αν οι πολίτες πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί.

Είναι αν το σύστημα μπορεί — και θέλει — να τους προστατεύσει ουσιαστικά.