Η εβδομάδα που πέρασε φέρνει την Ευρώπη αντιμέτωπη με κρίσιμες αποφάσεις σε άμυνα, πολιτική και ασφάλεια. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Φόρουμ Vald...
Η εβδομάδα που πέρασε φέρνει την Ευρώπη αντιμέτωπη με κρίσιμες αποφάσεις σε άμυνα, πολιτική και ασφάλεια. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Φόρουμ Valdai βάφτισε την Ευρωπαϊκή Ένωση «εχθρό νούμερο ένα», ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην Κοπεγχάγη αναζητούν κοινή απάντηση με ένα “τείχος drones” απέναντι στις ρωσικές προκλήσεις. Στη Μέση Ανατολή, ο Ντόναλντ Τραμπ δίνει τελεσίγραφο στη Χαμάς για την αποδοχή του ειρηνευτικού του σχεδίου, την ώρα που στην Τσεχία ο Αντρέι Μπάμπις επανέρχεται δυναμικά στην πολιτική σκηνή, προκαλώντας ανησυχία στις Βρυξέλλες. Παράλληλα, στο οικονομικό πεδίο, ξεσπά νέα μάχη για τον προϋπολογισμό της περιόδου 2028–2034, με τους Σοσιαλιστές και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να απειλούν με μπλοκάρισμα της πρότασης της Κομισιόν.
Τι είπε ο Βλαντίμιρ Πούτιν στο Φόρουμ Valdai: Η Ευρώπη ως “εχθρός νούμερο ένα”
Η φετινή ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν στο Φόρουμ Valdai, το οποίο κάθε χρόνο χαράσσει τη γραμμή της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, αποτέλεσε ξεκάθαρη προειδοποίηση προς την Ευρώπη. Για πρώτη φορά μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος κατηγόρησε ευθέως την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συνέχιση των εχθροπραξιών, υποστηρίζοντας ότι «η ευθύνη ανήκει στη μειοψηφία, και πρώτα απ’ όλα στην Ευρώπη, που συνεχίζει να κλιμακώνει τη σύγκρουση».
Η δήλωση αυτή αποκρυσταλλώνει μια νέα, πιο επιθετική φάση της ρωσικής πολιτικής. Ο Πούτιν παρουσίασε τρεις βασικούς άξονες:
Πρώτον, κατηγόρησε την Ε.Ε. για «στρατιωτικοποίηση». Οι συνεχείς παραβιάσεις του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από ρωσικά drones και αεροσκάφη εντάσσονται σε αυτήν ακριβώς τη στρατηγική.
Δεύτερον, εξέφρασε ανοιχτή στήριξη στα αντισυστημικά κόμματα της Ευρώπης, ιδίως της άκρας δεξιάς, θεωρώντας τα «εργαλεία» διάσπασης της ευρωπαϊκής ενότητας. Εξήρε τους πολιτικούς που δίνουν προτεραιότητα στα «εθνικά ζητήματα». Ανέφερε παραδείγματα ακροδεξιών κομμάτων στη Γαλλία και τη Γερμανία, καθώς και τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν και μίλησε για την ανάγκη «επιρροής στη συνείδηση των αντιπάλων», δηλαδή για τη συνέχιση των ρωσικών επιχειρήσεων παραπληροφόρησης.
Τρίτον, αναφέρθηκε επανειλημμένα στον Ντόναλντ Τραμπ, τον οποίο παρουσίασε ως ηγέτη που απομάκρυνε τις ΗΠΑ από την «παγκόσμια ατζέντα» και επικεντρώθηκε στα εθνικά ζητήματα. Η στάση αυτή αποκαλύπτει τη ρωσική επιδίωξη για επαναπροσέγγιση με μια μελλοντική αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ, με την Ευρώπη στο περιθώριο.
Η νέα ρητορική του Πούτιν δεν είναι κούφια λόγια. Η Μόσχα αυξάνει τις δαπάνες της για τον πληροφοριακό πόλεμο και την υβριδική προπαγάνδα, και καθώς το Κρεμλίνο θεωρεί ότι το ευρωπαϊκό κατεστημένο βρίσκεται σε παρακμή, είναι βέβαιο ότι θα εντείνει τις προσπάθειές του.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα επισημάνει όσα θεωρεί ως θεμελιώδη προβλήματα που αποδυναμώνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση: ζητήματα ταυτότητας, μεταναστευτικές ροές, μη βιώσιμες κοινωνικές δαπάνες και προσκόλληση στην «παγκόσμια ατζέντα».
Το «τείχος drones» στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής: Η Ευρώπη αναζητά ασπίδα απέναντι στη Ρωσία
Στην Κοπεγχάγη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες διασταύρωσαν επιχειρήματα για την πρόταση της Κομισιόν περί δημιουργίας ενός ενιαίου ευρωπαϊκού «δικτύου αντι-drone μέτρων», με φόντο τις ρωσικές προκλήσεις και τις ανησυχίες για υβριδικό πόλεμο.
Η ευρωπαϊκή άμυνα βρέθηκε στο επίκεντρο της άτυπης Συνόδου Κορυφής στην Κοπεγχάγη, όπου οι ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν εκτενώς την πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «τείχους drones», μιας νέας ασπίδας απέναντι στις αυξανόμενες ρωσικές προκλήσεις και παραβιάσεις του εναέριου χώρου.
Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ενιαίο δίκτυο ραντάρ, αισθητήρων και μέσων αναχαίτισης στην ανατολική πτέρυγα της Ένωσης στοχεύει να καλύψει τα κενά στην αντιαεροπορική άμυνα, τα οποία αποκαλύφθηκαν μετά τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις ρωσικών UAV στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Ωστόσο, η ιδέα του «τείχους drones» προκαλεί ήδη πολιτικές και οικονομικές αντιπαραθέσεις.
«Τα drones και τα αντίμετρα drones αποτελούν προτεραιότητα», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, επισημαίνοντας ωστόσο τα όρια της πρότασης: «Δεν υπάρχει τέλειο τείχος για την Ευρώπη, μιλάμε για ένα σύνορο 3.000 χιλιομέτρων. Πιστεύετε ότι είναι απολύτως εφικτό; Η απάντηση είναι “όχι”».
Ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους, πρώην πρωθυπουργός της Λιθουανίας, υπερασπίστηκε την πρωτοβουλία, εκτιμώντας ότι η αρχική φάση μπορεί να υλοποιηθεί με κόστος περίπου 1 δισ. ευρώ μέσα σε έναν χρόνο. Όπως είπε, «δεν πρόκειται για μια νέα Γραμμή Μαζινό, αλλά για ένα ευφυές, προσαρμόσιμο δίκτυο άμυνας».
Η Χάνα Νόιμαν, Γερμανίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων, προειδοποίησε να μην καλλιεργούνται υπερβολικές προσδοκίες: «Ένα τείχος drones δεν θα μας προστατεύσει από κυβερνοεπιθέσεις, ούτε θα λύσει τα βαθύτερα ζητήματα που αφορούν την παραγωγή πυρομαχικών και τους κανόνες εμπλοκής».
Το χρηματοδοτικό σκέλος αποτέλεσε πεδίο τριβής. Οι χώρες του Νότου, με την Τζόρτζια Μελόνι και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, υπογράμμισαν ότι «τα αμυντικά έργα της Ευρώπης πρέπει να ωφελούν ολόκληρη την Ένωση, όχι μόνο την ανατολική της πτέρυγα». Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Πέτερι Όρπο απάντησε πως «ήρθε η ώρα να δείξουμε αλληλεγγύη στην ασφάλεια, όπως δείξαμε στην πανδημία και στην οικονομία».
Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν πρότεινε να μετονομαστεί το σχέδιο σε «ευρωπαϊκό δίκτυο αντι-drone μέτρων», λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν με ενδιαφέρει το όνομα, αρκεί να λειτουργεί».
Παρά τις διαφωνίες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποδέχθηκαν κατ’ αρχήν τις προτάσεις της Κομισιόν, ανοίγοντας τον δρόμο για μια κοινή γραμμή άμυνας απέναντι στη Μόσχα. Όπως τόνισε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, «όποιος ζητά 100% εγγυήσεις ασφάλειας δεν θα τις βρει ποτέ. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να μεγιστοποιήσουμε την ευρωπαϊκή μας προστασία και να το κάνουμε τώρα».
Ο Τραμπ δίνει στη Χαμάς προθεσμία έως την Κυριακή στις 6 μ.μ. για να αποδεχθεί το ειρηνευτικό του σχέδιο, αλλιώς θα «ξεσπάσει η ΚΟΛΑΣΗ».
Την Τρίτη 7 Οκτωβρίου συμπληρώνονται δύο έτη από τη φονική επίθεση της Χαμάς το 2023, όταν χιλιάδες μαχητές εξαπέλυσαν έναν αιφνιδιαστικό πόλεμο, σκοτώνοντας πάνω από χίλιους Ισραηλινούς και παίρνοντας εκατοντάδες ομήρους.
Έκτοτε, η γεωπολιτική ισορροπία στη Μέση Ανατολή έχει αλλάξει ριζικά. Το δίκτυο πολιτοφυλακών και συμμάχων του Ιράν, η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και οι Χούθι, έχει αποδυναμωθεί, το καθεστώς Άσαντ έχει καταρρεύσει, ενώ το ιρανικό πυρηνικό και πυραυλικό πρόγραμμα έχει υποστεί βαριά πλήγματα. Παράλληλα, ο πόλεμος στη Γάζα έχει προκαλέσει τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και υποδομές.
Με την ισορροπία ισχύος πλέον να κλίνει σαφώς υπέρ του Ισραήλ (και των Ηνωμένων Πολιτειών), ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνεται στην επίτευξη ειρήνης στην περιοχή, πιέζοντας τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη για το μονομερές πλήγμα στο Κατάρ και, κυρίως, παρουσιάζοντας ένα εικοσαπλό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Το σχέδιο προβλέπει:
- Άμεση κατάπαυση του πυρός μετά την αποδοχή της συμφωνίας,
- Επιστροφή όλων των ομήρων (ζώντων και νεκρών) εντός 72 ωρών,
- Αφοπλισμό και διάλυση της Χαμάς,
- Εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα,
- Ανάπτυξη Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ISF),
- Σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων,
- και διοίκηση της Γάζας από “μη πολιτικοποιημένο παλαιστινιακό συμβούλιο” υπό την εποπτεία του “Συμβουλίου Ειρήνης” του Τραμπ, με πρόεδρο τον ίδιο και μέλη όπως τον πρώην πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ.
Το σχέδιο, που υποστηρίζεται από το Ισραήλ, έγινε δεκτό θετικά από πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε το Ισραήλ να ανταποκριθεί άμεσα στην κίνηση της Χαμάς το βράδυ της Παρασκευής. «Η δέσμευση της Χαμάς πρέπει να ακολουθηθεί χωρίς καθυστέρηση», έγραψε διαδικτυακά.
Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι η διακηρυγμένη ετοιμότητα της Χαμάς να απελευθερώσει ομήρους αποτελεί «ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός». «Καλούμε όλες τις πλευρές να εφαρμόσουν τη συμφωνία χωρίς καθυστέρηση», ανέφερε ο Στάρμερ, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου του.
Το Ισραήλ εξασφάλισε σχεδόν όλα όσα ζητούσε: δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αποχώρησης, ούτε σαφής αναφορά σε λύση δύο κρατών, υπάρχει μόνο μια αόριστη δέσμευση για νέα παλαιστινιακή ηγεσία υπό την εποπτεία του “Συμβουλίου”. Παρ’ όλα αυτά, η Παλαιστινιακή Αρχή στηρίζει τη συμφωνία, έστω χωρίς ιδιαίτερη επιρροή. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Χαμάς θα αποδεχθεί πλήρως τους όρους. Την Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, η οργάνωση ανακοίνωσε ότι προτίθεται να απελευθερώσει τους ομήρους, αλλά χωρίς να δεσμεύεται για ολόκληρη τη συμφωνία — μια στάση “ναι μεν, αλλά”.
Ο Τραμπ απαιτεί πλήρη αποδοχή έως την Κυριακή στις 6:00πμ, (Washington, D.C. time), απειλώντας ότι, σε διαφορετική περίπτωση, «θα ξεσπάσει η ΚΟΛΑΣΗ όπως ποτέ άλλοτε».
Θρίαμβος Μπάμπις στην Τσεχία με σκιές δικαστικών εκκρεμοτήτων και ευρωπαϊκής ανησυχίας
Ο Αντρέι Μπάμπις, δισεκατομμυριούχος και δεξιός λαϊκιστής, κατέγραψε σαρωτική νίκη στις βουλευτικές εκλογές της Τσεχίας, συγκεντρώνοντας 35% των ψήφων έναντι 23% του κυβερνητικού συνασπισμού “Spolu” του πρωθυπουργού Πέτρ Φιάλα. Η συμμετοχή έφτασε το 68%, την υψηλότερη από το 1998, σε μια αναμέτρηση που καθορίζει την πολιτική πορεία της χώρας και ενδεχομένως της Κεντρικής Ευρώπης.
Πίσω από τη νίκη, όμως, σέρνονται βαριές σκιές. Ο Μπάμπις βρίσκεται αντιμέτωπος με δικαστική υπόθεση για απάτη 2 εκατομμυρίων ευρώ εις βάρος της Ε.Ε., καθώς φέρεται να απέσπασε επιδοτήσεις για μεσαίες επιχειρήσεις μέσω της αγροτοβιομηχανικής του εταιρείας Agrofert. Το Περιφερειακό Δικαστήριο της Πράγας εξετάζει αν η φάρμα «Stork’s Nest» αποσπάστηκε τεχνητά από τον όμιλο, ώστε να εμφανίζεται ως ανεξάρτητη εταιρεία. Αν δεν υπάρξουν νέα στοιχεία, το δικαστήριο θα ακολουθήσει την απόφαση του Εφετείου της Πράγας, που τον Ιούνιο ανέτρεψε προηγούμενη αθώωσή του.
Η ανθεκτικότητά του αντανακλά τη βαθιά πόλωση της τσεχικής κοινωνίας και τη δυσπιστία απέναντι στις ελίτ, θυμίζοντας τα μοντέλα Όρμπαν και Φίκο. Ωστόσο, η επιστροφή του στην εξουσία δεν είναι εξασφαλισμένη. Ο Πρόεδρος Πέτρ Πάβελ έχει τη συνταγματική δυνατότητα να μην τον διορίσει πρωθυπουργό, επικαλούμενος σύγκρουση συμφερόντων με την Agrofert. Το 2019, έλεγχος της Κομισιόν διαπίστωσε ότι ο Μπάμπις συνέχισε να ασκεί έλεγχο στην εταιρεία, ακόμη και μετά τη μεταβίβασή της σε καταπιστεύματα. Παράλληλα, το Υπουργείο Γεωργίας ζητά την επιστροφή 200 εκατ. ευρώ σε επιδοτήσεις.
Η Ευρώπη παρακολουθεί ανήσυχη. Ο Μπάμπις έχει δεσμευθεί να περικόψει τη στήριξη στην Ουκρανία, να αντιταχθεί στις στρατιωτικές δαπάνες του ΝΑΤΟ και να συγκρουστεί με τις Βρυξέλλες για την Πράσινη Συμφωνία. Αν σχηματίσει κυβέρνηση με λαϊκιστές ή ακροδεξιούς συμμάχους, η Τσεχία κινδυνεύει να προσχωρήσει στον άξονα Όρμπαν–Φίκο, προκαλώντας νέους πονοκεφάλους στην Ε.Ε.. Η τελική απόφαση του Προέδρου Πάβελ και οι διαβουλεύσεις των επόμενων ημερών θα καθορίσουν αν η Τσεχία παραμείνει πυλώνας σταθερότητας ή αν θα μετατραπεί σε νέα εστία πολιτικής κρίσης στην Ευρώπη.
Ρήγμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ 2028–2034
Έντονη αναταραχή προκαλεί στις Βρυξέλλες η στάση των δύο μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών (S&D) και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), οι οποίες δηλώνουν έτοιμες να μπλοκάρουν κεντρικά σημεία της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ένωσης, ύψους 2 τρισ. ευρώ.
Η πρόταση της Κομισιόν για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028–2034 προβλέπει τη συγχώνευση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και των περιφερειακών κονδυλίων σε εθνικά σχέδια που θα διαχειρίζονται απευθείας οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Το μοντέλο αυτό έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις: οι αγρότες φοβούνται μεγάλες περικοπές στις επιδοτήσεις, ενώ πολλοί ευρωβουλευτές και περιφέρειες θεωρούν ότι υποβαθμίζεται ο ρόλος τους προς όφελος των εθνικών κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων τους, οι S&D ζητούν από την Επιτροπή να αποσύρει πλήρως την πρόταση, ενώ το ΕΛΚ δηλώνει «ιδιαίτερα ενοχλημένο» από την προσπάθεια «επαναεθνικοποίησης» της αγροτικής πολιτικής. Το θέμα συζητήθηκε εκτενώς σε συνάντηση του ΕΛΚ στην Πολωνία, με τις τελικές αποφάσεις να αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.
Αν οι δύο μεγάλες ομάδες ενώσουν τις δυνάμεις τους, εκτιμάται ότι θα ακολουθήσουν και οι Πράσινοι μαζί με τους Φιλελεύθερους (Renew Europe), οδηγώντας σε μπλοκάρισμα των διαπραγματεύσεων πριν καν ξεκινήσουν.
Μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε σοβαρό πλήγμα για τη διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού και θα έθετε σε κίνδυνο τον φιλόδοξο στόχο επίτευξης συμφωνίας έως το τέλος του 2026. Ήδη, ορισμένα κράτη-μέλη –μεταξύ των οποίων η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία– ζητούν να εξαιρεθεί η αγροτική πολιτική από τα εθνικά σχέδια, ενώ η Γερμανία τάσσεται υπέρ της νέας αρχιτεκτονικής της Κομισιόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια