GRID_STYLE
TRUE

Classic Header

{fbt_classic_header}

ΠΗΓΗ Α.Ε

ΤΙΤΛΟΙ ΕΙΔΗΣΕΩΝ:

latest

ISTIKBAL



Ενεργειακή Κρίση: Πως προκλήθηκε και πώς συνδέεται με την ουκρανο-ρωσική σύρραξη

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε τεράστιες αυξήσεις τόσο στο κομμάτι της ενέργειας (ηλεκτρικό ρεύμα) αλλά και στα καύσιμα γενικότερα. Αυτό...


Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε τεράστιες αυξήσεις τόσο στο κομμάτι της ενέργειας (ηλεκτρικό ρεύμα) αλλά και στα καύσιμα γενικότερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μάλιστα να συμπαρασύρει σε αύξηση τιμών μαζί και όλα τα υπόλοιπα αγαθά και υπηρεσίες. Πως προκλήθηκε όμως αυτή η ενεργειακή κρίση, και αν ναι, πώς συνδέεται με την ουκρανο-ρωσική σύρραξη; Αυτά θα προσπαθήσουμε να τα απαντήσουμε στο παρόν άρθρο.

Αρχικά θα πρέπει να δούμε το πρόβλημα τμηματικά για να το κατανοήσουμε καλύτερα. Όσον αφορά τα καύσιμα η αύξηση των τιμών οφείλεται σε λόγους που δεν μπορεί κανείς να εξηγήσει με σιγουριά αυτή τη στιγμή. Κύριος παραγωγός του μαύρου χρυσού σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ο ΟΠΕΚ. Ο λόγος που αρνείται να ανεβάσει την παραγωγή ώστε να καλυφθεί η ζήτηση μένει ανεξήγητος αφού ο ΟΠΕΚ είναι ο κύριος παίχτης στο κομμάτι της ενέργειας με την Ρωσία και την Δύση να παίζουν ίσως θα λέγαμε δευτερεύον ρόλο και δεν μπορεί εύκολα να δεχθεί εκφοβισμούς από την μία ή την άλλη πλευρά. Επομένως για δικούς της λόγους τους οποίους ακόμη δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ο ΟΠΕΚ έχει αποφασίσει να διατηρήσει τους τελευταίους μήνες την παραγωγή σε σχετικά σταθερά επίπεδα με αποτέλεσμα να βλέπουμε τις τιμές των καυσίμων να εκτοξεύονται.

Στο κομμάτι της ενέργειας θα πρέπει να αναζητήσουμε την αρχή του προβλήματος στην κλιματική αλλαγή. Ένα πρόβλημα που ταλανίζει τις ισορροπίες της φύσης εδώ και πολλές δεκαετίες όμως καμία απόφαση για την επίλυσή του δεν έχει παρθεί. Κάπου εδώ έρχεται το Πρωτόκολλο του Κιότο το 2005 ως μία προσπάθεια των κρατών να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων. Όμως το Πρωτόκολλο δεν ρίζωσε με αποτέλεσμα να μην υπάρξει καμία ουσιαστική αλλαγή. Το Πρωτόκολλο του Κιότο διαδέχθηκε η Συμφωνία του Παρισίου το 2016, το οποίο ήταν ουσιαστικά μία εμπλουτισμένη αναθεώρηση του Πρωτοκόλλου. Τα κράτη αποφάσισαν αυτή τη φορά να λάβουν σοβαρά υπόψιν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής αφού το πλήρωμα του χρόνου είχε φτάσει και δεν υπήρχε κανένα περιθώριο αναβολής. Έτσι ως βασική τομή αλλαγής αποφασίστηκε η απολιγνιτοποίηση στον τρόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και γενικότερα η μεταστροφή και μετάβαση σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Ως ενδιάμεσο καύσιμο που θα βοηθούσε σε αυτή την ομαλή μετάβαση από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ επιλέχθηκε το φυσικό αέριο, επομένως η ζήτηση στην αγορά θα ήταν πλέον μεγαλύτερη.

Κάπως έτσι μπαίνει στο παιχνίδι η Ρωσία. Η ΕΕ εισάγει από την Ρωσία φυσικό αέριο σε αναλογία περίπου το 40% της συνολικής της κατανάλωσης ενώ αντίστοιχα η Ρωσία πουλάει στην ΕΕ περίπου το 60% των συνολικών της εξαγωγών. Η αλληλεξάρτηση είναι τεράστια όπως παρατηρούμε. Την διαχείριση των αποθεμάτων της ΕΕ διαχειριζόταν η ρωσικών συμφερόντων GazProm. Αυτή ως είθισται, όφειλε τέλος καλοκαιριού να γεμίσει τις ευρωπαϊκές αποθήκες σε επίπεδο 80-90% ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί ομαλά η αυξημένη ζήτηση του χειμώνα. Μάλιστα εδώ να αναφέρουμε πως η ΕΕ σε συνεργασία με την Ρωσία είχε προχωρήσει ήδη στην δημιουργία του NordStream2 και εκκρεμούσε η πιστοποίηση από τις γερμανικές αρχές. Η GazProm το καλοκαίρι του 2021 άφησε τις αποθήκες μισές με αποτέλεσμα ο χειμώνας να βρει την Ευρώπη να ζορίζεται να αντιμετωπίσει αυτή την αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου με αποτέλεσμα να αρχίσει και η άνοδος της τιμής. Παράλληλα, ήδη από την άνοιξη του 2021 η Ρωσία λόγω διαφωνιών με την Ουκρανία ξεκίνησε να συγκεντρώνει στρατεύματα στα σύνορα, κάτι το οποίο είδαμε σε μεγαλύτερη ένταση από το φθινόπωρο.

Γιατί όμως η Γερμανία δεν αδειοδοτούσε τον NordStream2 ούτως ώστε να λυθεί το πρόβλημα της αυξημένης ζήτησης και πώς αυτό συνδέεται με τις διαφορές Ρωσίας – Ουκρανίας; Η Γερμανία βλέποντας την Ρωσία να κινείται απειλητικά απέναντι στην Ουκρανία ξεκίνησε να προειδοποιεί πως δεν θα αδειοδοτήσει τον αγωγό αν η Ρωσία δεν υποχωρήσει από το μέτωπο της Ουκρανίας. Παράλληλα όμως η ΕΕ βρισκόταν σε μία δύσκολη κατάσταση αφού, λόγω της «παράλειψης» της GazProm να γεμίσει τις αποθήκες, βρέθηκε σε μία κατάσταση ανάγκης της άμεσης αδειοδότησης του NordStream2. Η Γερμανία δεν υποχώρησε, η Ρωσία επίσης δεν έκανε πίσω, με αποτέλεσμα οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη να βαρέσουν κόκκινο και επομένως αυτό να επηρεάσει άμεσα και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο πλέον σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη παραγωγής το φυσικό αέριο.

Φτάνοντας στο σήμερα, η Ρωσία έχει εισβάλλει στην Ουκρανία, ενώ παράλληλα η Γερμανία έχει απορρίψει οριστικά την αδειοδότηση του NordStream2 ψάχνοντας να αυξήσει τις εισαγωγές αερίου (κυρίως με την μορφή LNG) από τρίτες χώρες. Η Δύση έχει ανακοινώσει πως θα επιδιώξει την όσο το δυνατόν γρηγορότερη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο κάτι το οποίο φυσικά αποτελεί ένδειξη πως τα πράματα δεν πρόκειται να βελτιωθούν στο άμεσο μέλλον. Η μετάβαση στις ΑΠΕ θέλει χρόνο, η δημιουργία πλωτών σταθμών για την μεγαλύτερη εισαγωγή ποσοτήτων LNG επίσης θέλει χρόνο, μία πιθανή κατασκευή νέων αγωγών με τρίτες χώρες (π.χ. EastMed – ίσως οι Η.Π.Α. δουν θετικά τελικά τον αγωγό) θέλει επίσης χρόνο, κάτι που μας οδηγεί στον μονόδρομο του ρωσικού αερίου για τους επόμενους μήνες. Οι σχέσεις Δύσης – Ανατολής δεν είναι η καλύτερες μετά την εισβολή ενώ γενικότερα θα λέγαμε πως τα επόμενα χρόνια ίσως αποτελέσουν μία περίοδο ενός νέου ψυχρού πολέμου. Οι καταστάσεις χρειάζονται πολύ λεπτούς χειρισμούς από άτομα που γνωρίζουν καλά την διπλωματία μήπως και έτσι καταφέρουμε να αποφύγουμε έναν ακόμη παγκόσμιο πόλεμο.

Η επόμενη μέρα θα πρέπει να βρει την Ευρώπη αποφασισμένη για ριζικές αλλαγές στην δομή της αφού η κρίση αυτή είναι μία ξεκάθαρη απόδειξη πως πιαστήκαμε στον ύπνο στο θέμα της ενεργειακής εξάρτησης ενώ είμαστε εκτεθειμένοι στο κομμάτι της άμυνας. Η επόμενη μέρα όμως είναι ακόμη μακριά αφού η ιστορία έχει αποδείξει πως κινούμαστε σε έναν φαύλο κύκλο και ο κύκλος έφτασε πάλι στο σημείο που η πίτα πρέπει να ξαναμοιραστεί. Έχουμε μπροστά μας πολύ ψωμί ακόμη και με ανθρώπους όπως ο Μπάιντεν να ηγείται της Δύσης δεν μπορώ να ελπίζω πολλά.

  • Γλήνιας Μαρίνος
  • Πολιτικός Επιστήμων

Δεν υπάρχουν σχόλια