Είτε «Πάσχα στα πέλαγα» έκαναν οι Έλληνες, είτε την «Πασχαλιά της Λευτεριάς» περνούσαν, «Χιονισμένο Πάσχα», «Τραγικό Πάσχα» ή «Τη Νύχτα της ...
Διότι για τον Έλληνα η Ανάσταση και η Λαμπρή είναι διπλή και τρίδιπλη γιορτή μέσα στο χρόνο. Του Θεανθρώπου και της ψυχής του, της Φύσης και της φύσης του, της Πατρίδας του και του Έθνους. Στην Ελλάδα, όλα την Άνοιξη ανασταίνονται.
Ρεαλιστικά και μεταφορικά.
Στη ζωή μας και στη λογοτεχνία μας.
Την Ανάσταση και τη Λαμπρή στη Ελληνική Λογοτεχνία θα αναζητήσουμε στους συγγραφείς Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Ανδρέα Καρκαβίτσα στα κείμενα που θα ακολουθήσουν.
«Καλά το έλεγεν ο μπαρμπα- Μηλιός, ότι το έτος εκείνο εκινδύνευον να μείνουν οι άνθρωποι οι χριστιανοί, οι ξωμερίτες, την ημέραν του Πάσχα αλειτούργητοι. Και ουδέποτε πρόρρησις έφθασε τόσον εγγύς να πληρωθή, όσον αυτή’ διότι δις εκινδύνευσε να επαληθεύση, αλλ’ ευτυχώς ο Θεός έδωκε καλήν φώτισιν εις τους αρμοδίους και οι πτωχοί χωρικοί, οι γεωργοποιμένες του μέρους εκείνου, ηξιώθησαν και αυτοί να ακούσωσι τον καλόν λόγον και να φάγωσι και αυτοί το κόκκινο αυγό…» (Εξοχική Λαμπρή).
«… Γλυκεία Πασχαλιά! Η μήτηρ της χαράς! Γλυκεία μήτηρ! της Πασχαλιάς η ενσάρκωσις.
Άλλ’ ο Χριστός υπεσχέθη να πίη με τους εκλεκτούς του καινόν το γέννημα της αμπέλου εν τη βασιλεία του Πατρός του, και οι υμνωδοί έψαλλαν: «Ω Πάσχα το μέγα και ιερώτατον, Χριστέ! Δίδου ημίν εκτυπώτερον σου μετασχείν εν τη ανεσπέρω ημέρα της Βασιλείας Σου!» (Παιδική Πασχαλιά)
Ο κατ’ εξοχήν «αναστάσιμος» συγγραφέας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Φόνισσα, Στον Χριστό στο κάστρο, Χριστουγεννιάτικες και Πασχαλινές Ιστορίες) με ό,τι αυτό συνεπάγεται, σε μια πραγματικά ελληνική, εξοχική Λαμπρή των φτωχών. Φύση και Ποίηση, ανθρωπιά και ελπίδα, προσευχή και αρμονία. Αλήθεια, ποιος δεν θυμάται από μας εκείνον τον τρισχαριτωμένο καυγά των παιδιών για μια πασχαλινή λαμπάδα!
«…Μια παιδίσκη και εις παις πενταετής ήρχισαν να φιλονικώσι περί του τίνος η λαμπάδα ήτο ευμορφωτέρα.
– Όχι, η δική μου η λαμπάδα είναι καλύτερη.
– Όχι, η δική μου.
– Εμένα ο πατέρας μ’ την εδιάλεξε και είναι πιο καλή.
– Εμένα η μάνα μ’ την εστόλισε μοναχή της.
– Και ξέρει να κάνη λαμπάδες η μάνα σ’;
– Τέτοια παλιολαμπάδα!
– Ναι, παλιολαμπάδα; …να!…
– Να κι εσύ!
– Να κι άλλη μια!
Και ήρχισαν να τύπτουν αλύπητα τας κεφαλάς αλλήλων με τας λαμπάδας των, εωσού έβαλαν τα κλάματα και οι δύο». (Παιδική Πασχαλιά).
«…- Χρόνια πολλά κύριοι!… Χρόνια πολλά παιδιά μου!…
ευχήθηκε άμα τελείωσε τον ψαλμό, γυρίζοντας πρώτα στους επιβάτες κι έπειτα στο πλήρωμα ο πλοίαρχος.
– Χρόνια πολλά, καπετάνιε! Χρόνια πολλά!… απάντησαν εκείνοι ομόφωνοι.
– Και του χρόνου στα σπίτια σας, κύριοι! Και του χρόνου στα σπίτια μας, παιδιά! Ξαναείπε ο πλοίαρχος, ενώ ένα μαργαριτάρι φάνηκε στην άκρη των ματιών του.
– Και του χρόνου στα σπίτια μας, καπετάνιε!
Έπειτα πέρασε ένας- ένας, πρώτα οι επιβάτες έπειτα το πλήρωμα, πήραν από το χέρι του το κόκκινο αβγό και το λαμπροκούλουρο και άρχισαν πάλι οι ευχές και τα φιλήματα:
– Χριστός Ανέστη.
– Αληθινός ο Κύριος.
– Και του χρόνου σπίτια μας…»
Μικρό απόσπασμα από ένα καθαρά εορταστικό διήγημα του συγγραφέα των βιβλίων «Τα λόγια της πλώρης», «Ο Ζητιάνος» και «Η Λυγερή». Η άμεση δημοτική γλώσσα του πρωτοπόρου διηγηματογράφου αποδίδει την κατάνυξη και τη συγκίνηση που επιβάλλει το θέμα.
Πηγή : fractal Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ - Επιμέλεια : Ελένη Γκίκα
Στέλιος Αρσενίου
Δεν υπάρχουν σχόλια