Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Μὲ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ ἀξιωθήκαμε νά προσκυνήσουμε τὴν Ἁγία Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας ποὺ εἶναι ἡ καταπάτηση τοῦ θανάτου καὶ ἡ ἀρχὴ ἂλλης βιωτῆς, τῆς αἰωνίου. Προσκυνήσαμε τή θεία Του Ἀνάληψη που εἶναι ἡ ἀποκατάστασῃ τῆς ἀνθρω-πίνης φύσεως-σώματος στα δεξιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς καὶ ἐν ὄψει τῆς ἐλεύσεως τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ποὺ ὅλον συγ-κροτεῖ τὸν θεσμὸ τῆς Ἐκκλησίας, αἰσθάνομαι τὴν ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη να ἐπικοινωνήσω μαζὶ σας γιά νά κοινοποιήσω λίγες σκέψεις μου.
Ὅπως γνωρίζετε, τὸ Σάββατο πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι τὸ δεύτερο ἐπισήμως θεσμοθετημένο ὑπὸ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκ-κλησίας, Ψυχοσάββατο. Τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἡ Ἐκκλησία ἐνθυμεῖται ὃλους τοὺς ἀπ΄ αἰῶνος ἕως καὶ τώρα εὐσεβῶς κοιμηθέντας. Ἡ Ἐκκλησία ζητᾶ ἀπὸ τὸν Χριστό που ἀνελήφθη στούς οὐρανοὺς καὶ κάθισε στά δεξιὰ τοῦ Πατρὸς ὅπως ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως δώσουν καλὴν ἀπολογίαν εἰς Αὐτόν. Νά τοὺς κατατάξῃ δὲ εἰς τὰ δεξιὰ Του, μὲ τοὺς Ἁγίους καὶ νά γίνουν ἄξιοι κληρονόμοι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Σύμφωνα μὲ αὐτά, αὐτὴ τὴν ἡμέρα «ἡμεῖς οἱ ζῶντες, οἱ περιλειπόμενοι εἰς τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου…» ἐτοιμάζουμε πρόσφορο γιά τὴν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ παρασκευάζουμε κόλλυβα, δηλαδὴ βρασμένο σιτάρι πού εἶναι σύμβολο τῆς Ἀναστάσεως καὶ μαζὶ μὲ τὰ ὀνόματα τῶν κεκοιμημένων μας τελοῦμε τὸ ἱερὸ μνημόσυνο αὐτῶν.
Εἶναι ὁ ἐλάχιστος κόπος πού μποροῦμε νά καταβάλλουμε γι΄αὐτούς. Ὃπως κάνουμε ὅταν ἐτοιμάζουμε διάφορα πράγματα γιά νά τὰ στείλουμε σὲ ἀγαπημένα μας πρόσωπα πού εἶναι μακριά, ἒτσι καί οἱ προσευχὲς μας, οἱ Θεῖες Λειτουργίες, τὰ μνημόσυνα, οἱ ἐλεημοσύνες μας, εἶναι τὰ δῶρα μας πρὸς τοὺς κεκοιμημένους ἀδελφοὺς μας. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης λέγει πώς αὐτὰ τὰ δῶρα μας καὶ οἱ συνεχεῖς προσευχὲς μας γιά τοὺς κεκοιμημένους εἶναι «σὰν τὰ γράμ-ματα ἀπὸ οἰκείους καὶ φίλους πού περιμένουν μὲ λαχτάρα οἱ φυλακισμένοι…» Αὐτὴ εἶναι ἡ εὐλογημένη παράδοσή μας καὶ ὀφείλουμε νά τὴν διατηρήσουμε καὶ νά τὴν μεταλαμπα-δεύσουμε στίς νέες γενιές.
«Νά εἶστε σταθεροὶ καὶ νά κρατᾶτε τίς παραδόσεις πού διδαχτήκατε, εἴτε προφορικὰ εἴτε μὲ πράξεις – ἔργα, ἤ μὲ ὁποιοδήποτε ἄλλο τρόπο» μᾶς λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Μιᾶς καὶ ὁμιλοῦμε περὶ παραδόσεως πρέπει νά γνωρίζουμε πώς εἶναι «ἄγραφος νόμος ἰσόκυρος καὶ ἰσοδύναμος μὲ τὸν γραπτὸ νόμο». Ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων τιμοῦμε «τὰ τῶν ἀγράφων νόμων» διότι ξέρουμε οἱ ῥίζες τῆς παράδοσης κρατοῦν στέρεο τὸ δέντρο τοῦ γένους μας καὶ αὐτὴ ἀφορᾷ καὶ στὰ νεκρικὰ καὶ ταφικὰ ἔθιμά μας. Ὁ ἀποθανὼν ἀδελφὸς μας εἶναι ἱερὸ πρόσωπο. Ἄκομα καὶ σὲ καιροὺς διωγμῶν, πολέμων καὶ ξεριζωμῶν τὰ νεκρικά- ταφικὰ ἔθιμα ἦταν σεβαστὰ καὶ ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν-κατακτητῶν μας.
Τώρα, σὲ καιροὺς εἰρήνης, ἡ ἐκκοσμίκευση καὶ ἀλλότριες συνθῆκες καὶ πρακτικὲς «μᾶς χτύπησαν τὴν πόρτα καὶ βιαστήκαμε ν’ ἀνοίξουμε». Ἡ παράδοση μᾶς διδάσκει ὅτι μόλις διαπιστωθεῖ τὸ βιολογικὸ τέλος-θάνατος ἑνὸς ἀδελφοῦ ἀρχίζει ἡ κηδεία του, δηλαδὴ ἡ φροντίδα τοῦ κεκοιμημένου.
Τὸ λείψανο τοῦ ἀποθανόντος μετὰ τὴν πρέπουσα ἑτοιμασία, μεταφέρεται στό σπίτι γιά τὸ «ἱερὸ ξενύχτι», ὅπου παρίστανται οἱ οἰκεῖοι, συγγενεῖς καὶ φίλοι. Αὐτὸ τὸ δικαιοῦται ὁ νεκρός. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης λέγει πώς οἱ κεκοιμημένοι μας, εἶναι οἱ ξενιτεμένοι μας, οἱ πολὺ μακρινοὶ ξενιτεμένοι μας!
Ἀδελφοί μου, ὅταν ἓνας ἄνθρωπός φεύγει γιά τὴν ξενιτιὰ καὶ δέν θὰ τὸν ξαναδοῦμε, ὀφείλουμε να τὸν ἀποχαιρετήσουμε σωστὰ καὶ γι’ αὐτὸ «τὸν ξενυχτοῦμε στό σπίτι του», διότι αὐτὸ τὸ νεκρὸ σῶμα πού βρίσκεται ἐνώπιον μας εἶναι αὐτὸ τὸ σῶμα πού: χαριτώθηκε λόγῳ τοῦ Βαπτίσματος στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἔλαβε τή σφραγίδα τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔλαβε τὴν χάριν τῶν ἁγίων Μυστηρίων καὶ ἑνώθηκε μὲ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Βιολογικῶς ἔγινε συν-δημιουργὸς τοῦ Θεοῦ, διότι ἐγέννησε νέα μέλη τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τὸ σῶμα ἔθρεψε καὶ ἀνέθρεψε, ἐργάστηκε, στήριξε, ἀγκάλιασε στοργικά, ἔκλαψε, γέλασε, παιδεύτηκε, στήριξε, ἀποχαιρέτησε, προσευχήθηκε καὶ διηκόνησε τοὺς ἑκάστοτε ἀδελφούς. Ἔγινε ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ αὐτὸ τὸ σῶμα θὰ ἀναστηθῇ «τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ, τῇ φοβερᾷ καὶ ἐπιφανῇ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ».
Αὐτὸ τὸ σῶμα ἀποχαιρετοῦμε μὲ σεβασμὸ καὶ ἔπειτα μὲ τιμὴ γίνεται ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία που εἶναι ἡ προσευχὴ μας γιά τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν στρατευομένη Ἐκκλησία, πού εἴμαστε οἱ ζῶντες καὶ τὸν παραδίδουμε στήν θριαμβεύουσα Ἐκκλησία πού εἶναι οἱ κεκοιμημένοι ἀπὸ Ἀδὰμ ἕως τοῦ νῦν καὶ μέχρι τῆς Δευτέρας παρουσίας τοῦ Κυρίου, καὶ ἐν συνεχείᾳ ὅπως ὁ Κύριος μας «τῇ ταφῇ παρεδόθη» ἔτσι καὶ ἐμεῖς λιτανευτικῶς παραδίδουμε, ἐπιστρέφουμε στή «γῆ ἐξ ῆς ἐλήφθημεν».
Ἐμεῖς παρασυρμένοι, ὡς προανεφέρθη, ἀπὸ τὴν ἐκκοσ-μίκευση, νέες πρακτικὲς καὶ ξένες προκαταλήψεις περὶ θανάτου καὶ ἀποδεχόμενοι τὶς τάχα εὐκολίες που μᾶς προσφέρουν, ἐλαχιστοποιοῦμε τίς ὑποχρεώσεις μας ἔναντι τοῦ κεκοιμημένου ἀδελφοῦ. Παραδίδουμε τὸν ἄνθρωπό μας σὲ ἕνα ψυχρὸ νεκρικὸ θάλαμο καί λίγη ὥρα πρὶν τὴν ἐξόδιο ἀκολουθία τόν μεταφέρουμε στό Ναό.
Πατέρες καί ἀδελφοί ἐν Κυρίῳ,
Ἄς μὴν παραδίδουμε καὶ ἄς μήν καταργοῦμε γενικῶς τίς παραδόσεις μας. Ὁ σεβασμὸς, ἡ φροντίδα τῶν κεκοιμημένων μας καὶ ἡ συνεχὴς μνήμη αὐτῶν, καθὼς καὶ οἱ προσευχὲς μας, μαζὶ μὲ τὰ διατεταγμένα καθήκοντά μας ὡς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, για τὴν ἀνάπαυση τῶν κεκοιμημένων, εἶναι ὁ πλοῦτος καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ Γένους μας! Εἶναι ἡ πίστη μας «προσδοκῶ Ἀνάσταση νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ὁ θάνατος εἶναι μέρος τῆς ζωῆς. Ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ τιμὴ τοῦ ἑκάστοτε νεκροῦ ἀδελφοῦ, καθορίζει τή στάση μας ἔναντι τῶν ζώντων ἀδελφῶν!
Προσεύχομαι μαζὶ σας γιά τὴν ἀνάπαυσιν καὶ τήν σωτηρίαν πάντων τῶν κεκοιμημένων ἀδελφῶν. Ὁ δέ Παράκλητος, τὸ Ἅγιον Πνεῦμα νά ἔλθῃ νά σκηνώσῃ σὲ μᾶς καὶ να μᾶς Φωτίσῃ, νά μᾶς ἁγιάσῃ καὶ νά μᾶς ὁδηγήςῃ στήν σώζουσα Ἀλήθεια, Ἀμήν!
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
Ἀγαπητοί Πατέρες,
Ἡ παροῦσα Ἐγκύκλιος νά ἀναγνωσθῇ ἐπ’ Ἐκκλησίαις, ἀντί ἄλλου κηρύγματος, κατά τήν διάρκειαν τοῦ «Κοινωνικοῦ» τῆς Θείας Λειτουργίας τῆς Κυριακῆς, 9ης Ἰουνίου 2019.
