Η κεντρική αίθουσα του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ονομάστηκε «Αίθουσα Βιργινίας Τσουδερού»
Η κεντρική αίθουσα του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ονομάστηκε «Αίθουσα Βιργινίας Τσουδερού»
Του Παναγιώτη Σωτηρόπουλου
Την Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου, το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, στην μνήμη της ιδρύτριας του Βιργινίας Τσουδερού, ονόμασε την κεντρική αίθουσα εκδηλώσεων, σε αίθουσα »ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΤΣΟΥΔΕΡΟΥ»».
Με αφορμή αυτήν την τελετή, έστειλα το ακόλουθο κείμενο.
«Αναλογίζομαι πως στο διάστημα, από την πολυτάραχη μετεμφυλιακή περίοδο ως τις μέρες μας, που συμβατικά σηματοδοτεί και το τέλος της μεταπολιτευτικής εποχής, ευάριθμες είναι οι προσωπικότητες που με το έργο τους, τη δράση τους και τη δημόσια παρουσία τους λάμπρυναν τον τόπο.
Δικαιωματικά ο κότινος, για την αναγνώριση της προσφοράς της στην κοινωνία, ανήκει στην κα Βιργινία Τσουδερού. Οι οραματικές της στοχεύσεις, το ανυπόκριτο ενδιαφέρον της για την ανάπτυξη του τόπου και προ πάντων η έμπρακτη εφαρμογή καινοτόμων σχεδίων, έχουν καταχωρηθεί στη συνείδηση των πολιτών ως πράξεις μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, που με το έργο της έδωσε έκφραση και νόημα στην πολύπαθη ανάπτυξη της περιοχής. Ακόμη και τα τελευταία χρόνια, επώδυνα εξ αιτίας της κλονισμένης υγείας της, κράτησε αδιάλειπτο το ενδιαφέρον και την ανησυχία για το δημιούργημά της.
Με τον εξορθολογισμένο ενθουσιασμό της, το δημιουργικό της οίστρο και το δημόσιο ήθος της η κα Τσουδερού προσέλκυσε προσωπικότητες που συμπαραστάθηκαν ενεργά και έμπρακτα στο έργο της. Ενδεικτικά αναφέρω τον κ. Χρήστο Ακκά, την κα Αικατερίνη Κυριακοπούλου, την κα Έφη Καλλιγά, τον κ. Θεόδωρο Παπαλεξόπουλο. Ο αγαπητός Άγγελος Συρίγος ανέλαβε τα τελευταία χρόνια το σταυρό και το προνόμιο της διαδοχής.
Η κα Βιργινία Τσουδερού καταλείπει ως καταπίστευμα στην περιοχή ένα ισχυρό πολιτισμικό κεφάλαιο. Εκτιμώ πως η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής, αλλά και οι διαχειριστές της καθημερινής νεοελληνικής παθογένειας, είναι τραγικά ανυποψίαστοι για το μέγεθος της προσφοράς της. Το κορυφαίο δημιούργημά της, έργο ζωής, είναι το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης. Δεν είναι μόνο ο ισχυρός συμβολισμός ενός κτηρίου που υπήρξε κάποτε σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, που στεγάζει τις κύριες δράσεις του Ιδρύματος και αναστηλώθηκε χάρη στις επίπονες προσπάθειές της. (Πρόκειται για το γνωστό κτιριακό συγκρότημα Π που στέγαζε τη μεγαλύτερη Καπναποθήκη των Βαλκανίων, έδρα του Οθωμανικού Μονοπώλιου Καπνού Régie Co Intéressée des Tabacs de l’ Empire Ottoman, κόσμημα σήμερα για το αρχιτεκτονικό απόθεμα της πόλης). Είναι εξίσου το καινοτόμο σχέδιό της για την ανάπτυξη μέσω του πολιτισμού, σε μια εποχή που η κοινωνία και η πολιτική τάξη ψιμυθιώνονταν ακόμη με τις αδρά επιδοτούμενες βιοτεχνίες και βιομηχανίες της περιοχής που μεταβλήθηκαν σύντομα σε ερειπιώνες.
Η λειτουργία του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης συνιστά ένα εγχείρημα με διακριτά και ουσιώδη χαρακτηριστικά επανοικειοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αναδεικνύοντας ένα παραδειγματικό σύστημα αξιών και σχέσεων με την ελληνική περιφέρεια. Αμφισβήτησε τα στερεότυπα και τις αυταρέσκειες της τοπικής κοινωνίας και με την ευρυχωρία που χαρακτήριζε τη σκέψη της κας Τσουδερού, μεταβλήθηκε σε πρότυπο και αναφορά για όλα τα σύνοικα στοιχεία της περιοχής.
Αν σήμερα η περιοχή προβάλλει με αξιώσεις ισότιμης συμμετοχής στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της χώρας, είναι αποτέλεσμα της δημιουργικής ανησυχίας μιας γυναίκας που με τη συγκροτημένη σκέψη και τους πρωτοπόρους οραματισμούς της, την επίμονη και μεθοδική εστίαση, κατόρθωσε επάξια να συνδέσει το όνομά της με την περιοχή. Μέσα από τις συμπληγάδες της δημοσιονομικής καθίζησης και της πολιτιστικής απίσχνασης, το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης πορεύεται με αξιώσεις ποιότητας και άτεγκτης διαφάνειας, χωρίς τη βακτηρία του κρατικού κορβανά. Εγχείρημα δύσκολο, σε πείσμα του προκλητικά αδιάφορου έως εχθρικού δημόσιου μηχανισμού, παράλληλα με λαθρόβιους και μικρόψυχους που προσπαθούν να πλήξουν την κατάθεση ψυχής μιας γυναίκας που μεγαλούργησε σε πολλαπλά επίπεδα της κοινωνίας μας.
Η κα Βιργινία Τσουδερού παρέδωσε υψηλόφρονο μάθημα ευποιίας και έβαλε στέρεα θεμέλια για μια κοινωνία ανοιχτών οριζόντων στην περιοχή και δυναμικής μετοχής στο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Όσοι είχαμε
• την μοναδική ευκαιρία συνάντησης μ’ αυτή την υπέροχη και οικουμενική Ελληνίδα,
• γευτήκαμε την καρποφορία του αγώνα και της αγωνίας της για την ανάπτυξη της Θράκης,
οφείλουμε με σεβασμό και ευγνωμοσύνη να υπενθυμίζουμε τη ρήση του Ρόδιου σοφού:
«Ευποιίας ης έτυχες, μνημόνευε». (Να μνημονεύεις τις ευεργεσίες που έτυχες).
Έμπρακτη αναγνώριση και χρέος όλων μας είναι να κρατήσουμε άσβεστο το λύχνο του άστρου στους ουρανούς της Θράκης που μας κληροδότησε η κα Βιργινία Τσουδερού.»
Βρυξέλλες 4/9/2018 Παναγιώτης Σωτηρόπουλος
